تاریخچه پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی

در اواخر سال 60 با مشاهده یوزپلنگ در منطقه نای بندان، با انجام بررسی‌های لازم، حفاظت از گونه ارزشمند یوزپلنگ در دستور کار مسئولان و کارشناسان اداره کل حفاظت محیط زیست استان خراسان قرار گرفت و سرانجام به مطرح شدن اولین فاز حفاظت بین المللی یوزپلنگ آسیایی در سال 1375 انجامید. سپس با پیگیری دفاتر امور حیات وحش سازمان و اداره کل مذکور در سال 1377 و با کمک سازمان های بین المللی "پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی و زیست بوم های مرتبط" با استفاده از کمک های مالی سازمان تسهیلات جهانی (GEF) و سازمان حفاظت محیط زیست در شهریور ماه سال 1380 تصویب گردید.

 

 

طی 12 سال گذشته پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی فعالیت های زیادی را در زیستگاههای یوز آسیایی در کشور انجام داده است که این فعالیت ها در بخش های حفاظتی،علمی و آموزشی بوده است. 

وضعیت یوزپلنگ پیش از اجرای پروژه

اطلاعاتی درباره اکولوژی یوزپلنگ وجود نداشت!
مردم ایران چیزی درباره یوزپلنگ نمی دانستند!
تنها می دانستیم که 5 لکه زیستگاهی در کویر ایران احتمالا سنگرگاه یوزپلنگ است!
کمتر از 45 محیط بان وظیفه حفاظت از 3/8 میلیون هکتار عرصه یوزخیز را برعهده داشتند!
حدودا 2 قلاده یوزپلنگ هر ساله به دلیل ناآگاهی عموم مردم توسط انسان کشته می شد!
هیچ تجربه ای از اجرای پروژه های حفاظتی در سطح کشور وجود نداشت!
اکثر کارشناسان بر این باور بودند که کمتر از 15-10 قلاده یوزپلنگ در کشور وجود دارد و حتی برخی آنرا کاملا منقرض شده می پنداشتند.

 

پراکندگی یوزپلنگ آسیایی

این زیرگونه در نواحی شمال آفریقا و در کشورهای الجزایر، مصر، مراکش و برخی از کشورهای آسیایی نظیر هند، پاکستان، افغانستان، ایران، عراق، اردن، عمان، عربستان سوریه و کشورهای آسیای مرکزی در جنوب روسیه تا اوایل قرن 20میلادی پراکندگی داشتند. اکنون تنها جمعیت باقی مانده  یوزپلنگ آسیایی در ایران باقی مانده که در سالهای اخیر به شدت کاهش یافته است.

پراکندگی زیستگاه های منتخب یوزپلنگ آسیایی در ایران

تا قبل از دهه1350 گزارش مستندی از پراکندگی یوز در ایران موجود نیست، اما طبق شواهد موجود اکثراً مناطق استپی و بیابانی ایران از بمپور در بلوچستان تا طبس، پارک ملی گلستان، خوش ییلاق و ذخیرهگاه زیست سپهر توران، پارک ملی کویر، موته اصفهان، بافق یزد، خبروروچون و راور کرمان حاجی آباد بندرعباس و منطقه بهرام گور فارس مشاهده شده است. پراکندگی فعلی یوز آسیایی در مناطق تحت مدیریت کویر مرکزی، توران، میاندشت، بافق، نایبندان طبس، دره انجیر یزد،کالمند مهریز،عباس آباد نائین،سیاهکوه یزد و راور کرمان می باشد.